عقب ماندن از مطالبات رهبری در حوزه محیط زیست

ابلاغ سیاست های کلی محیط زیست از سوی رهبر معظم انقلاب به روسای قوای سه گانه را می شود از ابعاد مختلفی تحلیل و بررسی کرد:

۱- توجه و ضرورت به اهمیت محیط زیست به عنوان سرمایه غیرقابل بازگشت به چرخه طبیعت و زندگی، مهمترین دلیل توجه به امر محیط زیست است. اکولوژی زیست بوم بشری با گسترش روز افزون صنابع و نیاز های متعدد بشری رفته رفته رو به تغییر و تخریب است و همین امر موجب از میان رفتن هزاران گونه از گیاهان، نباتات، حیوانات و موجوداتی هستند که حضورشان در چرخه طبیعت و حیات بشری بسیار حائز اهمیت است.

۲- روند بی رویه رشد حیات بشری از یک سو، دست درازی بیش از حد به منابع طبیعی و افزونه خواهی انسان ها چهره طبیعت کره زمین را رو به اظمحلال و نابودی کشانده است. انسان ها دیگر نه به جنگل، نه به کوه، و نه به دریا رحم می کنند. منابع غیر قابل بازگشتی که نابودی هر جزء از آن لطمات جبران ناپذیری را به زیست بوم حیات بشری وارد می کند. همانطور که برخی از پزشکان امروز معتقدند گسترش بسیاری از بیماری ها به دلیل از میان رفتن گونه ای از موجودات زنده در طبیعت است و هر موجود زنده ای که در طبیعت حیات دارد کاربری ویژه ای در اکوسیستم طبیعت و حیات انسانی دارد

۳- زباله های صنعتی و ورود آن به طبیعت و محیط زیست که هم به صورت غیرقانونی و پنهانی و هم به صورت علنی و با مجوزهای رسمی صورت می پذیرد، سلامت و امنیت محیط زیست را به ورطه نابودی کشانده است. کارخانه جات، صنایع، و تولیدی های کوچک و بزرگ یا از سر جهل و یا از سر آگاهی و به دلیل کاهش هزینه ها و زحمات، در نزدیکترین نقطه بی دردسر، اقدام به دفن، رها سازی، سوزاندن و امحاء زباله ها به هر طریق می کنند و سبب آلوده شدن خاک، آب، هوا و اتمسفر زندگی انسانی می شوند. در عصر حاضر بسیاری از گونه های موجودات زنده دریا به دلیل عدم برنامه ریزی، عدم دقت و یا از سر رفع تکلیف زباله های نفتی، پتروشیمی و هسته ای وارد شده به دریاها و اقیانوس ها، جان خود را از دست داده و رو به کمبود، آسیب دیدگی و انقراض هستند.

دفع زباله های تولید شده بشری گویی دشمن اصلی محیط زیست شده است و در صورتیکه حکومت ها و قوانین به کمک طبیعت نیایند در کمتر از ۵۰ سال آینده بخش اعظمی از طبیعت از بین رفته و دیگر بازتولید یا ترمیم نخواهد شد.

۴- اما ورود رهبر معظم انقلاب به این موضوع خود، داری ابعاد مختلفی است. اینکه رهبر فرزانه انقلاب با وجود ساز و کارهای، قانون گذار، اجرایی، بازرسی و ... در بدنه قوای سه گانه ورود جدی و مستقیم دارند گواه این موضوع است که هنوز نقشه جامع قانونی، اجرایی و بازرسی و جزایی وجود ندارد. تاکید ایشان برايجاد نظام يكپارچه ملّي محيط زيست، مديريت هماهنگ و نظام‌مند منابع حياتي، جرم‌انگاري تخريب محيط زيست، تهيه اطلس زيست‌بوم كشور، تقويت ديپلماسي محيط زيست، گسترش اقتصاد سبز و نهادينه سازي فرهنگ و اخلاق زيست محيطي به عنوان محورهای اصلی سند ابلاغی به قوای سه گانه نشان می دهد با وجود نهادهای مختلف و متعدد بسیار که هر کدام خود را محور تمام خدمات و مسوولیت های محیط زیست می دانند، هنوز متولی اصلی، قدرتمند و جدی در این امر وجود ندارد. موازی کاری نهادهای مختلف بر موضوع محیط زیست و طبیعت در عین حالی که فساد در زمین خواری، کوه خواری، دریا خواری وارد فاز امنیت ملی شده است و همین روند سبب می شود در بهداشت، درمان، آلودگی هوا، محیط، زمین، دریا و ... مردم ایران امینت جانی و روانی نداشته باشند، خود گواه این مدعا ست.

عدم برخود قاطع و عبرت آموز با سودجویان و در نابودی منابع ملی موضوعی است که سالیان سال با آن مواجه هستیم. عدم تصویب قوانین جدی و بدون اغماض بر سر راه سودجان و عدم وجود نظارت و بازرسی های مستمر و بدون تسامح از سوی نهادهای نظارت و بازرسی موجب رشد رویه بی مبالاتی با طبیعت شده است. تخریب بخش بخش طبیعت در قالب احداث ساختمان ها، معدن، دفع زباله، راه سازی، سد سازی که متاسفانه هر از چندگاهی نیز خبری مبنی بر عدم مطالعه دقیق پروژه و شکست و نابودی آن منتشر می شود، نه تنها کمکی به مردم، زیست بوم آن ها و محیط زندگی شان نکرده است، بلکه هزینه های مالی و ... گزافی راه به همراه داشته است.
رهبر معظم انقلاب با به صدا آوردن زنگ خطر در خصوص موضع محیط زیست بارها و بارها به مسوولین هشدارهای لازم را داده بودند. ایشان در آخرین سخنان خویش بار دیگر بر امر توجه به قانون شکنی ها و ضعف نهادهای قانون گذار و قهریه در برخود با متخلفین تاکید کرده بودند، اما این بار خود وارد صحنه عمل شده و سیاست های محیط زیست را ابلاغ فرمودند. آخرین هدیه رهبری به زیست بوم مردم تهران نجات جنگل های شمال شرق تهران بود، منطقه ای که اگر مدتی دیرتر اقدام شهرداری مبنی بر تغییر کاربری به پارک جنگلی را در خود نمی دید، تبدیل به چیزی شبیه ساختمان های بی قواره منطقه ۲۲ (غرب تهران) می شد.

تهران به عنوان ام القری و نماد سیاسی، دینی و فرهنگی ایران اسلامی نیز با این پدیده دست به گریبان است. زمین خواری ها، دره خواری و کوه خواری در مناطق مختلف تهران سبب شده است، این شهر پر جمعیت نیز با مخاطرات بسیاری رو به رو شود.

با وجود عزم جدی در مدیریت شهری در خصوص مقابله و مواجهه با این جرایم، به کمک سایر نهادها نظیر دیوان عدالت اداری و دستگاه قضا نیز نیاز دارد. حل بحران های این چنینی نیازمند عزمی جهادی و همکاری مشترک است. گاهی ضعف قانون و وجود منافذ مختلف و همچنین عدم هماهنگی میان نهادها، فرصت دور زدن قانون انجام مقاصد خود به شیوه های مختلف را فراهم می کند.

به هر حال ریه های زمین دیگر توان تحمل این حجم از آلودگی را ندارند. آسمان آبی دو دهه قبل در آسمان بسیاری از نقاط کشور تکرار نمی شود و جنگل ها و مراتع بکر و زیبای مناطق مختلف این سرزمین دستخوش ناملایماتی انسان ها شده است. در صورتیکه که عزم جدی مسوولین و کارگزاران نظام در خصوص احیای مجدد طبیعت صورت نپذیرد، دیری نمی پاید که بحران کم آبی و بی آبی و محیط زیست، بیش از هر بحران دیگر تبدیل به بلای جان مردم، امنیت ملی کشور و آینده ایران اسلامی شود، بدان امید که این حرکت انقلابی رهبر فرزانه انقلاب اسلامی رهگشای حرکتی جهادی در حفظ محیط زیست شود، انشاله؛

مهدی چمران،رییس شورای شهر تهران